11.sınıf cümlenin öğeleri konu anlatımı pdf

11.sınıf cümlenin öğeleri konu anlatımı pdf Ne90'dan bulabilirsiniz

11.Sınıf Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı PDF Lise Dil Bilgisi Konuları

11.Sınıf Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı PDF Lise Dil Bilgisi Konuları PDF şeklinde indirebilirsiniz.

11.Sınıf Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı

Cümlenin Ögeleri Nelerden Oluşur?

Türkçede bir cümle oluşturmak için gerekli olan ilk ve en önemli şey yüklemdir. Yüklemin önemi o kadar fazladır ki tek başına bir yüklem ile cümle kurabiliriz.

“Sevdim.” cümlesi tek başına ”sev-(mek)” fiili kullanılarak yapılmış “sevdim” yükleminden oluşmuştur.
“Tembeldim.” cümlesi tek başına “tembel” ismi kullanılarak yapılmış “tembeldim” yükleminden oluşmuştur.

Görüldüğü gibi bir yüklem isimden ya da fiilden oluşabilir. Fiil kelimesi ile yüklemin aynı anlamda kullanılması bu yüzden doğru değildir.

Türkçede tek başına bir yüklem ile cümle oluştursak dahi yüklemde belirtilen işi yapan ya da belirtilenin ne olduğu yani cümlenin öznesi bulunur.

“Sevdim” cümlesinde sevme işini yapan kişi “Ben” kişisidir.  (Ben) sev-di-m         Bunu kişi ekinden anlarız.
“Tembeldim” cümlesinde tembel olan kişi “Ben” kişisidir.     (Ben) tembel-di-m   Bunu kişi ekinden anlarız.

Bu sebepten dolayı cümlenin ögelerini temel ögeler ve yan ögeler olmak üzere ikiye ayırırız. Özne ve yüklem mutlaka var olduğundan bunlar; temel ögedir, diğer ögeler; yan ögelerdir.

Cümlede durumu veya hareketi bildiren ve çekimli halde bulunan kelimedir. 
Fiil veya ad soylu bir kelime olabilir.
Cümlenin bütün ögeleri yükleme bağlıdır.
Bu yüzden cümlenin ögeleri bulunurken ilk olarak yüklem tespit edilir ve diğer ögeleri bulmak için yükleme soru sorulur.
Yalnızca yüklemler kip ve kişi eki alabilir.

“Mubarek su, saçlarımın arasından, kulaklarımın arkasından enseme ve oradan sırtıma doğru serin serin ak-ı-yor-du.” -Y. K. Karaosmanoğlu

“Pencerede dolaşan gölgelerden bir şeyler sezmeye çalışarak koş-u-yor-um.” -Y. Z. Ortaç

“Türklük ülküsünün biraz daha köklendiğini, büyüdüğünü, yeşerdiğini duy-ar-ız.” -O. S. Orhon

“Günde iki kez pantolonunun ütülenmesini isti-yor-du.“ -A. Kutlu

“Üzerinde hafif elbiseler var-dı, başı kavuksuz-du.” -A. Kabaklı 

“Bit-ti nihayet vedalar.” (Hep sonda bulunmayabilir.)

Cümlede yüklem ile bildirilen hareketi yapan veya yüklem ile hakkında bilgi verilen ögedir. Yani fiil cümlesinde yapan, isim cümlesinde olandır.

Yükleme sorulan “Kim veya Ne” sorularının cevabı özneyi verir. “Yapan kim, olan ne?” şeklinde sormak daha faydalıdır.

” Odada, galiba, teyzesi yatıyor.” (Peyami Safa, Şimşek, s. 210)
“Yatan kim?” sorusunun cevabı öznedir.

“Adnan, Kadri’den dönerken sokakta düşünüyordu.” ( M. Cemal Kuntay, Üç İstanbul, s.223)
“Düşünen kim?” sorusunun cevabı öznedir.

“İnsan âlemde hayal ettiği müddetçe yaşar“ (Y.Kemal Bayatlı, Kendi Gök Kubbemiz, s. 91)
“Yaşayan kim?” sorusunun cevabı öznedir.

“O, zamanın sahibiydi“ (A. H. Tanpınar, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, s. 37)
“Zamanın sahibi kim?”  sorusunun cevabı öznedir.

“Evlerin kapılarında kocaman yeşil bronz tokmaklar vardı.” –S. Faik Abasıyanık
“Var olan ne, ne vardı?” sorusunun cevabı öznedir.

“Ben gidiyorum Hidayet, yazacak birçok yazılarım var.”  (M. Cemal Kuntay, Üç İstanbul, s.218)
“Ne var?” sorusunun cevabı öznedir.

Köşklerin camlarına çarparak, çamların tepelerinden aşarak kızgın bir kartal mehâbetiyle dağların sırtlarından uçan bu sesten ürken bir küme güvercin, karşıki çamlıktan havalandı.
“Havalanan ne?” sorusunun cevabı öznedir.

Cümlenin yan ögeleri işten etkilenen (nesne), işin yapılma zamanı, sebebi, nasıl yapıldığı vb. (zarf tümleci) ve işin yapıldığı yer vb. (dolaylı tümleç) hakkında bilgi veren ögelerdir.

Söz gelimi, “Ali gitti.” cümlesi özne ve yüklemden oluşan, sadece temel ögelerin kullanıldığı bir cümledir. Cümleye, Ali’nin gittiği yeri eklerseniz, dolaylı tümleç ögesini; ne zaman gittiğini eklerseniz de zaf tümleci ögesini kullanmış olursunuz:
Ali akşam tiyatroya gitti.

“Anası mutfakta bir tabağa marul doğruyor.“– Y. Atılgan
“Nerede doğruyor” sorusunun cevabı dolaylı tümleçtir.

“Oğlu savaşın birinde şehit düştü, iki kızı da evlenip ücra yerlere gittiler.” – Halikarnas Balıkçısı
“Nerede şehit düştü?” sorusunun ve “Nereye gittiler?” sorusunun cevabı dolaylı tümleçtir.

“Adnan, Kadri’den dönerken sokakta düşünüyordu.” – M. Cemal Kuntay
“Nerede düşünüyordu?” sorusunun cevabı dolaylı tümleçtir.

Şu çiçekleri eve bırakır mısın? (Nereye bırakır mısın?)
Okuldan geliyorum. (Nereden geliyorum?)
Ali’den kalem istedim. (Kimden istedim?)
Ayşe’ye kalem verdim. (Kime verdim?)

“Adnan, Kadri’den dönerken sokakta düşünüyordu.” – M. Cemal Kuntay
“Ne zaman düşünüyordu?” sorusunun cevabı zarf tümlecidir.

“Bana umutsuz bir sesle son raporları okudu.”-F. R. Atay
“Nasıl okudu?” sorusunun cevabı zarf tümlecidir.

“Her sabah, şimdi limanda demirli duran bu gemide uyanacaklardı.“-Halikarnas Balıkçısı.
“Ne zaman uyanacaklardı?” sorusunun cevabı zarf tümlecidir.

“Çabuk  bir süvari ile bana haber gönderiniz.” –Ö. Seyfettin
“Ne ile haber göndersinler? sorusunun cevabı zarf tümlecidir.

“Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak,
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.  – M.Akif Ersoy
“Ne zaman sönmez” sorusunun cevabı zarf tümlecidir.

İle, için vb. edatlarla yapılan ve “ne ile, ne için, niçin, kim ile” sorularına cevap veren zarf tümleçleri bazı kaynaklarda edat tümleci olarak karşınıza çıkabilir.

Cümlede fiilden etkilenen ögedir. Yani yapılan iş ile nesnenin arasında bir ilişki vardır. Bu ilişkiyi anlamlandırabilmeniz için biraz açıklayalım:

Bazı fiillerin gerçekleşmesi için bir nesnenin mutlaka var olması gereklidir. Söz gelimi, okumak fiilini gerçekleştirmek için okunacak bir dergi, kitap vb. bir nesne gereklidir. Dolayısı ile siz okumak eylemini gerçekleştirirken başka bir nesneyi de etkilemiş olursunuz. Daha somut bir örnek için de “Camı kırdı.” cümlesine bakalım, sizin kırma eylemini yapabilmeniz için kırılabilecek bir nesne olan cam, sizin yaptığınız eylem sonucu parçalanmıştır.

Nesne fiil ile doğrudan ilişkili bir öge olduğu için yalnızca yüklemi fiil olan cümlelerde bulunur.

Fiile sorulan “Ne, Neyi ve Kimi?“ sorularının cevabı nesneyi verir.

“Neyi ve Kimi?“ sorularına cevap veren nesneye “Belirtili Nesne“ adı verilir.

Belirtili Nesne olan kelime, ismin -i halindedir.
Yani Belirtme hal ekini alır. (-ı, -i, -u, -ü)

“Bana umutsuz bir sesleson raporlar-ıokudu.” -F. R. Atay
“Ney-i okudu?” sorusunun cevabı, belirtlili nesnedir.

“Şaşkınım, çenem, dudaklarım, dilim sanki artık ben-i dinlemiyorlar.” -A. Ümit
“Kim-i dinlemiyorlar?” sorusunun cevabı, belirtili nesnedir.

“Bazen bir kelimenin, bir ses tonunun sevdiğimiz bir insanı kırdığını görürüz.” – Mehmet Kaplan

“Ne?” sorusuna cevap veren nesneye “Belirtisiz Nesne” adı verilir.
Belirtisiz nesne ek almaz.

“Çıkarken elini göğsüne sokup bir kese çıkardı.” – Fikret Otyam

Cümlenin kuruluşuna katılmayan, yani öge olmayan ve dolaylı olarak cümlenin anlamına yardımcı
olan unsurlardır. “Bağlaçlar, ünlemler, ünlem grupları, hitaplar, ara sözler” cümle kuruluşunun dışında kalan unsurlardır.
Lâkin vatandan ayrılışın ıstırabı zor. (bağlaç)

11.Sınıf Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı PDF Lise Dil Bilgisi Konuları PDF şeklinde indirebilirsiniz. 11.Sınıf Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı Edebiyat

Yazı kaynağı : www.klasikhoca.com

Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı PDF

Merhaba arkadaşlar.Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı PDF dosyasında güncel konu anlatımını bulabilirsiniz. Bilgisayarınıza ya da telefonunuza indirip istediğiniz zaman konu çalışmak ya da tekrar yapmak için kullanabilirsiniz. Başarılar dilerim.

CÜMLENİN ÖGELERİ  PDF

Yazı kaynağı : fulyahoca.com

Edebiyatnotu.com

Cümlenin Ögeleri Konu Anlatımı Pdf sayfanın altındadır.

⇒ Cümlenin ögeleri, temel unsurlar (yüklem, özne) ve yardımcı unsurlardan (nesne, dolaylı tümleç, edat tümleci) oluşur.

ASIL ÖGELER

1.YÜKLEM

⇒ Yargı bildiren ögedir.

⇒ Cümlenin temel ögesidir.

⇒ Bulunması gereken ilk ögedir.

⇒ Kurallı cümlelerde sonda, devrik cümlelerde başta ya da ortada bulunur.

⇒ Tek sözcük ya da bir söz öbeği olabilir.

ÖRNEKLER

⇒ Eksiltili cümlelerde yüklem bulunmaz.

2. ÖZNE

⇒ Yargıyı üstlenen ögedir.

UYARI

Özne, isim hal eklerini almaz, yalın haldedir. Ancak çokluk ve iyelik eklerini alabilir.

⇒ Sözde özne, eylemden etkilenendir. Edilgen çatılı eylemlerin yüklem olduğu cümlelerde görülür.

⇒ Örtülü özne, edilgen çatılı eylemlerde gerçekte eylemi yapan ama cümlede zarf tümleci görevi üstlenen sözcüklerdir.

⇒ Meçhul özne (öznenin bulunmayışı), geçişsiz edilgen çatılı eylemler için söz konusu olan durumdur.

⇒ Özne, tek sözcük veya sözcük öbeği olabilir.

Cümlenin Ögeleri Konu Anlatımı

YARDIMCI ÖGELER

1.NESNE

⇒ Bir cümlede nesne birden fazla olabilir.

⇒ Nesne tek sözcük ya da söz öbeği olabilir.

b) Belirtili Nesne:

2.DOLAYLI TÜMLEÇ:

NOT: Aşağı, yukarı, içeri, dışarı, ileri, geri vb.” sözcük­ler, yalın halde kullanıldığında zarf tümlecidir. An­cak bu sözcükler isimlere eklenen hâl eklerini aldıklarında zarf tümleci olmaz, cümlenin farklı bir ögesi olur.

Cümlenin Ögeleri Konu Anlatımı Pdf İNDİR

Cümlenin Ögeleri Online Test 1

TYT KONU ANLATIMI İÇİN TIKLAYINIZ

ONLİNE TESTLER

Edebiyat Konu Anlatımı Pdf – Slayt

Yazı kaynağı : www.edebiyatnotu.com

Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında

Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.