9. sınıf fizik vektörel ve skaler büyüklükler

9. sınıf fizik vektörel ve skaler büyüklükler Ne90'dan bulabilirsiniz

Skaler Büyüklük Nedir? Vektörel Ve Skaler Büyüklük Farkları Nelerdir?

Fizikteki büyüklükler skaler ve vektörel olmak üzere ikiye ayrılır. Bu iki ölçümden başka büyüklük ölçümü bulunmaz. Skaler büyüklük ile vektörel büyüklükler arasında bir takım farklılıklar bulunmaktadır.

Skaler Büyüklük Nedir?

Skaler büyüklüklerde yön ya da doğrultu bulunmaz. Skaler büyüklük örnekleri şu şekildedir;

Zaman kavramında yön ya da doğrultu olmadığı için skaler bir büyüklüktür.

İnsanların boyları yukarı ya da aşağı ölçülse de herhangi bir değişiklik olmaz. Bu sebeple skaler büyüklüktür.

Cisimlerin enerjilerinin anlatılması işleminde sadece kaç joule olduğunun bilinmesi gerekir.

Sürat kavramı da yöne ve doğrultuya bağlı olmadığı için skalerdir.

Özkütle de skaler bir büyüklüktür.

Kütle de birim bilmek yeterlidir. Bu ölçüm de skalerdir.

Vektörel büyüklüklerin yönü, doğrultusu ve bunun yanında şiddeti bulunur. Ancak skaler büyüklüklerde sadece şiddet vardır. Bu sebeple skaler ve vektörel büyüklükler arasında bir takım farklar vardır.

Vektörel ve Skaler Büyüklük Farkları Nelerdir?

Vektörel büyüklüklerde belirli bir yön bulunur. Ancak skaler büyüklüklerde yön bulunmamaktadır.

Vektörel büyüklüklerde vektörler bulunur. Skaler büyüklüklerde ise büyüklük yalnızca sayısal olarak gösterilmektedir.

Vektörel büyüklüklerde bir doğrultu bulunur. Skaler büyüklüklerde doğrultu yoktur.

Konum, hız, ivme, açısal hız, manyetik alan, elektriksel alan vektörel büyüklüklere örnek verilebilir.

Sürat, hacim, genleşme katsayısı, yüzey alanı, ışık şiddeti, akım şiddeti, özkütle skaler büyüklük olarak ifade edilebilir.

Skaler büyüklüklerde yalnızca şiddet kavramı bulunur. Sıcaklık, zaman gibi kavramlar skaler büyüklük olarak ifade edilebilir.

Skaler büyüklük ile vektörel büyüklük arasındaki en önemli fark, vektörel büyüklükte doğrultu ile yön bulunur. Skaler büyüklükte ise sadece şiddet vardır.

Yazı kaynağı : www.milliyet.com.tr

Skaler ve vektörel büyüklükler

Kuvvet, hız gibi bazı büyüklükleri belirtmek için yön de gereklidir. Oysa kütle, uzunluk gibi büyüklükler için böyle bir koşul yoktur. Bu nedenle fizikte büyüklükler skaler ve vektörel olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
Belirtirken yön gerektirmeyen, yalnızca bir sayı ve birimle belirtilebilen büyüklüklere skaler büyüklük, sayı ve birimin yanında bir de yöne sahip olan büyüklüklere vektörel büyüklükler denir.

Fizikte bazı büyüklüklerin ifade edilmesi sırasında büyüklüğün sayısal değeri ve biriminin yazılması yeterli olur. Bu tür büyüklüklere skaler büyüklükler denir. Skaler büyüklüklerde yön yoktur.

Odanın sıcaklığı 24°C dir.
Sınav süresi 45 dakikadır.
Onur’un kütlesi 44 kg dır.
Motorun gücü 100 watt tır.

Verdiğimiz örneklerde ölçü sayısını ve birimini belirtmek büyüklüğün tam olarak ifade edilmesi anlamına gelir. çünkü sıcaklık, zaman, kütle, güç, skaler büyüklüklerdir.

Bazı büyüklükler ise yalnızca ölçü sayıları ve birimlerinin verilmesi ile tam olarak ifade edilememiş olur. Bu tür büyüklüklerde sayı ve birime ilave olarak yön de belirtilmelidir. Bu tür yönlü büyüklüklere vektörel büyüklükler denir.

Vektörel büyüklüklere hız, ivme, yer değiştirme, ağırlık, kuvvet örnek olarak verilebilir. Vektörel büyüklükler vektör adı verilen yönlü doğru parçaları ile gösterilirler.

Her vektörün,

1) Doğrultu
2) Yön
3) Büyüklük
4) Başlangıç Noktası olmak üzere dört özelliği vardır.

Doğrultu ve yön aynı kavramlar değildir. Her doğrultuda iki yön vardır. Örneğin kuzey güney bir doğrultu, kuzey bir yön, güney başka bir yöndür.

Skaler ve Vektörel Büyüklükler Tonguç

Yazı kaynağı : www.eokultv.com

Skaler ve Vektörel Büyüklükler arasındaki fark nedir?

Fizikte ölçülen büyüklükler ya skaler ya da vektörel olarak sınıflanır, başka alternatif yoktur. Skaler büyüklüklerle vektörel büyüklükler arasındaki fark, şiddetlerinin yanı sıra bir yönleri olup olmamasıdır. Skaler büyüklükler yalnızca bir sayıyla ve birimle yani şiddetle ifade edilebilir. Vektörel büyüklükler ise sayının ve birimin (şiddetin) yanında mutlaka doğrultu ve yön bilgisi de gerektirir; vektörel bir niceliğin hem şiddeti hem de yönü vardır. Büyüklük yerine nicelik kelimesi de kullanılır.

Skaler büyüklük nedir?

Skaler büyüklüklerin yönleri ve doğrultuları yoktur. Örneğin:

Vektörel büyüklükler

Vektörel büyüklüklerin bir başlangıç noktası, büyüklüğü (şiddetini gösteren bir sayı ve birimi), doğrultusu ve yönü vardır. Vektörel büyüklükler genellikle grafiksel olarak uçlarında ok bulunan çizgilerle (vektör diyeceğiz bunlara) gösterilir. Çizilen doğrunun (vektörün) uzunluğu ele aldığımız niceliğin seçilen ölçekteki şiddetini (ne kadar büyük olduğunu), ok işaretinin yönü de bu büyüklüğün yönünü gösterir.

Vektörler şekillerde bir okla gösterilir, okun başlangıç noktası uygulama yerini, okun ucu vektörün yönünü gösterir. Aşağıdaki şekilde A ve B vektörleri gösteriliyor:

Vektörel büyüklüklerin simgelerinin üstünde vektör olduklarını gösteren bir ok bulunur. Örneğin kuvvetin simgesi sadece F olarak değil \vec{F} olarak gösterilir. Eğer vektörün sadece büyüklüğünü ifade etmek istersek mutlak değerini ya da oksuz halini kullanırız: |\vec{F}| = F gibi.

Aynı doğrultudaki (bir boyutta) vektörlerde toplama ve çıkarma

Eğer iki vektör aynı doğrultudaysa (birbirine paralelse) toplama işlemi vektörleri uçuca ekleyip büyüklüklerini toplayarak yapılır.

Aşağıdaki resimde +x yönündeki (sağa doğru) 3 birim kare uzunluğundaki \vec{A} vektörüyle yine +x yönündeki 4 birim kare uzunluğundaki \vec{B} vektörünün toplanması gösteriliyor. Bileşke vektör \vec{R} ile gösteriliyor ve uzunluğu 7 birim kare ve yönü de +x.

\vec{A}+\vec{B} = \vec{R} : İki vektörün vektörel toplamı böyle gösterilir.

|\vec{R}| = |\vec{A} + \vec{B}| : İki vektörün büyüklüklerinin toplamı da aynı doğrultudalarsa mutlak değerlerinin toplamıyla gösterilir.

Hacim skaler mi vektörel mi?

Hacim üç boyutta bir cismin kapladığı yer olduğu için, boyutu uzunluğun küpüdür. Bir cismin hacmi için yön bilgisine ihtiyaç duyulmaz. Bu nedenle hacim skaler bir büyüklüktür.

Kütle skaler mi vektörel mi? Özkütle skaler mi vektörel mi?

Kütle bir cisimdeki madde miktarıdır ve skaler bir büyüklüktür. Kütlenin temel büyüklük olduğunu da hatırlatalım. Özkütle de skalerdir. Çünkü özkütle kütlenin hacme oranıdır, her ikisi de skaler olduğu için özkütle de skalerdir.

Konum skaler mi vektörel mi?

Konum vektöreldir. Çünkü bir yere göre konumunuz o yerin sağında solunda ilerisinde ya da gerisinde olabilir.

Zaman vektörel mi skaler mi?

Zaman skaler bir büyüklüktür. Zamanın temel nicelik olduğunu da hatırlatalım.

Hız vektörel mi skaler mi? Sürat vektörel mi skaler mi?

Hız vektöreldir, çünkü yer değiştirmenin zamana oranıdır. Yer değiştirme vektörel olduğu için hız da vektöreldir. Hızı anlatmak için sadece kaç m/s ile gittiğimizi söylemek yetmez ayrıca hangi yöne gittiğimizi de söylemek gerekir. Sürat ise vektörel değil skalerdir, hızın büyüklüğüne eşittir. Çünkü alınan yolun zamana oranıdır, her ikisi de skaler olduğu için sürat de skalerdir.

Enerji vektörel mi? İş skaler mi vektörel mi? Isı skaler mi vektörel mi?

Enerji vektörel değil, skaler bir büyüklüktür. Çünkü enerjinin yönü yoktur sadece büyüklüğü vardır. İş ve ısı enerji aktarımıdır, birimleri enerji birimidir. Dolayısıyla iş de ısı da skalerdir.

Kuvvet vektörel mi?

Kuvvet itme ya da çekme demektir. Hangi yöne ittiğiniz ya da çektiğiniz kuvveti anlatmak için gereklidir. Bu nedenle kuvvet vektörel büyüklüktür.

Ağırlık vektörel mi skaler mi?

Ağırlık bir kuvvet olduğu için vektöreldir. Yönü dünyanın merkezine doğrudur. Kütle ve ağırlık arasındaki ilişkiyi hatırlamak isteyebilirsiniz.

Momentum vektörel mi skaler mi?

Momentum kütle ile hızın çarpımıdır. Hız vektörel olduğu için momentum da vektörel bir büyüklüktür.

İtme skaler mi vektörel mi?

İtme kuvvet ile zamanın çarpımıdır. Kuvvet vektörel olduğu için itme de vektörel bir büyüklüktür.

Tork vektörel mi skaler mi?

Tork konum vektörüyle kuvvet vektörünün vektörel çarpımıdır. Dolayısıyla yönü vardır yani vektörel büyüklüktür.

Potansiyel fark vektörel mi skaler mi?

Potansiyel fark, birim yük başına düşen potansiyel enerji farkıdır. Sadece büyüklükle ifade edilebilir, dolayısıyla skalerdir.

Skaler ve Vektörel Büyüklükler ile ilgili Kazanımlar

9.1.3.1. Fiziksel nicelikleri sınıflandırır.

Skaler ve Vektörel Büyüklükler ile İlgili Test

Yazı kaynağı : fizikdersi.gen.tr

Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında

Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.