bilimsel bir problem için geçici olarak bulunan çözüm yoluna ne denir

bilimsel bir problem için geçici olarak bulunan çözüm yoluna ne denir Ne90'dan bulabilirsiniz

Bilimsel Yöntemin Çözüm Aşamaları

Bilimsel Yöntemin Çözüm Aşamaları

Bilim, gözlenen karışık olayların açıklamasını yapmaya, olaylar arasındaki ilişkiler hakkında bir yargıya varmaya çalışır. Bu açıklama ve genellemelere bilimsel yöntem denilen bir çalışma ile ulaşılır. Bu yöntemde problemle ilgili
sorular sorularak bunlara cevaplar aranır. Ancak bu sorular gözlem ve deneylere uygun bilimsel özellikte olmalı,
verilen cevaplar da daha sonraki çalışmalara destek olmalıdır.

1. Bilimsel Problemin Tespiti

Bilimsel yöntemin ilk aşamasıdır. Problem net ve açık bir şekilde, anlaşılır ifadelerle belirtilmelidir. Problem, deneysel olarak araştırılabilir olmalıdır.

2. Veri Toplama

Gözlemler ve deneyler yapılarak problemle ilgili elde edilen bilgilere veri denir. Gözlemler nitel ve nicel olmak üzere iki çeşittir.

Nitel Gözlem

Ölçü aletleri kullanılmadan beş duyu organıyla yapı-
lan gözlemlerdir. Nitel gözlemler bilim adamlarının
kişisel görüşlerini de yansıtacağı için bilimsel yöntemde
fazla önemli değildir.
Örneğin,
– Fehling çözeltisi, glikoz bulunan ortamda kiremit kırmızısı renk verir.
– Ribozom hücrede bulunan en küçük organeldir.
Nicel Gözlem

Ölçü aletleri kullanılarak yapılan gözlemlerdir. Nicel
gözlemlerin sonucu kişiden kişiye değişmeyeceği
için bilimsel problemlerde nitel gözlemlere göre daha
önemlidir.
Örneğin;
– Maltozun yapısında iki glikoz molekülü vardır.
– Ribozom, 150 – 200A° büyüklüğünde bir organeldir.

3. Hipotez Kurma

Bir problemle ilgili önerilen geçici çözüm yoludur. İyi bir hipotez eldeki verilere uygun olmalı, soru ve tahminlere açık olmalı, veriler arasında bağlantı kurabilmelidir.

4. Tahmin Yapma

Hipoteze dayalı olarak ileri sürülen açıklamalardır. Tahmin cümlelerinin kalıbı “Eğer …….. ise …….. dir.” şeklindedir.
Örneğin
“Fotosentez hızı ışığın dalga boyuna bağlı olarak değişir.” hipotezini kuran bir bilim adamının yapacağı tahmin
“Eğer hipotezim doğru ise bitkinin mavi ışık altında tükettiği CO2 miktarı, yeşil ışık altında tükettiğinden farklı olmalıdır.” şeklinde olur.

5. Kontrollü Deney Yapmak

Hipotezin doğruluğunu kontrol etmek için yapılan deneylerdir. Kontrollü deneyde, bir probleme etki eden değişkenlerden sadece biri değiştirilip diğerleri sabit tutulur. Bu deneyde “kontrol grubu” ve “deney grubu” olmak üzere
iki grup kullanılır. Kontrol grubu araştırılan özelliğin en ideal gerçekleştiği gruptur. Deney grubu ise araştırılan özelliğin denendiği gruptur. Minerallerin bitki gelişimine etkisini araştıran bir bilim insanı nın hazırlayacağı deney düzeneği aşağıdaki gibi olmalıdır.

Yapılan kontrollü deneylerde iki sonuç ortaya çıkar:

Bir gün sonra düzeneklerdeki termometrelerin gösterdiği sıcaklıkları karşılaştıran araştırmacının bu deneyi düzenleme amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Solunum şekli farklı olan canlıların kullandıkları besin çeşidini belirleme
B) Ortam sıcaklığının solunum hızına etkisini belirleme
C) Fermantasyon reaksiyonları sonucu açığa çıkan ısı miktarını karşılaştırma
D) Ortamdaki oksijen miktarının fermantasyona etkisini belirleme
E) Glikozun farklı fermantasyon reaksiyonlarında yıkım hızını belirleme

6. Teori

Kontrollü deneylerle ispatlanmış bilimsel doğrulara teori
denir. Hipotezlere oranla gerçeklere daha yakındır. Fakat
çürütülmesi mümkün olabilir.

Örneğin
Dalton’un atom teorisi olarak bilinen “atom, maddenin
bölünemeyen en küçük parçasıdır.” iddiası günümüzde
geçerliliğini kaybetmiştir.

7. Kanun (Yasa)

Teoriler çürütülmez ve evrensel bir geçerlilik kazanırsa, o
alandaki tüm bilim adamları tarafından kabul edilirse kanuna
dönüşürler.

Örneğin
Mendel Kanunları, Yer Çekimi Kanunu.

Bir öğrenci, bir bitki fidesini içinde besleyici su bulunan
bir cam kavanoza şekildeki gibi dik duracak biçimde
yerleştiriyor.Kavanozu bir yönden, sürekli olarak aynı
şiddette ışık alan bir yere koyuyor. Bitkide meydana gelen
değişmeleri aralıklı olarak gözleyip kaydediyor.
Bu öğrenci neyi incelemektedir?
A) Su miktarının, bitki büyümesindeki rolünü
B) Işık şiddeti ile büyüme arasındaki ilişkiyi
C) Işığın, bitkinin değişik kısımlarını nasıl etkilediğini
D) Sudaki madensel tuzların ne kadarının emildiğini
E) Fotosentez için hangi maddelerin gerekli olduğunu

“Bütün bitkisel hücrelerde kloroplast bulunur.”
Hipotezini kanıtlamaya çalışan bir bilim adamı, bitkileri
meydana getiren hücre türlerinin büyük bir kısmı
nda kloroplast bulunmadığını saptamıştır.
Bu bilim adamının yapacağı ilk iş aşağıdakilerden
hangisidir?

A) Hipotezini değiştirmek
B) Yeni kanıtlar aramak
C) Hipoteze dayalı tahminler yapmak
D) Kontrollü deneyler düzenlemek
E) Nicel gözlemler yapmaya çalışmak

Bilim insanı yaptığı incelemeler sonucu hipotezinin yanlış olduğunu görmüştür. Bundan dolayı hipotezini değiştirmelidir.

Yazı kaynağı : www.bilgicik.com

�zel ��retim Y�ntem ve Teknikleri

       1. Ki�ide rahats�zl�k uyand�rmal�.

       2. Birden fazla ��z�m yolu olmal�.

PROBLEM ��ZME Y�NTEM�

Problem olan durumun belirlenerek, ��z�m yollar�n�n aranmas� ve problem durumunun ayd�nlat�lmas� s�recidir.

PROBLEM ��ZME Y�NTEM�N�N A�AMALARI:

       1. Problemin belirlenmesi.
       2. Problemin anla��lmas�.
       3. Problem i�in hipotezlerin olu�turulmas�.
       4. Problemle ilgili bilgi toplanmas�.
       5. Hipotezlerin test edilmesi.
       6. Hipotezler aras�ndan deney ve kar��la�t�rmalar yoluyla probleme en uygun olan�n se�ilmesi ve uygulanmas�.
       7. Hipotezlerin test edilmesinden sonu�lar ��kararak genel bir sonuca var�lmas�.

       1.Problemin Belirlemesi: ��rencilerin bir g��l�kle kar��la�mas� veya ��retmenin bir g��l��� s�n�fa getirmesiyle problem ortaya ��kar�lm�� olur. Ancak g��l���n ��renciler taraf�ndan belirtilmesi daha �nemli ve daha e�itseldir.�lk zamanlarda problemin ortaya ��kar�lmas�nda ��retmenin rol� daha fazla olmaktad�r. ��retmen problemi do�rudan do�ruya belirtebilece�i gibi, s�n�fta problemin hissedilmesi i�in uygun bir durum olu�turabilir. Bunun yan�nda problem s�n�fta kendili�inden ortaya ��kabilir.Kar��la��lan bu durum ��renciyi etkilemekte ve bu durum onda belli bir d�zeyde rahats�zl�k yaratmaktad�r.

�rnek: ��retmen n�fus sorununun ana hatlar�n�n �izilmesi konusunda ��rencilere yard�m etmek i�in birka� soru sorar:

� N�fus art��� ile ilgili neler biliyorsunuz?
� N�fus art��� konusunda ge�erli bilgiler nelerdir?
� Teknolojik geli�me ile n�fus art��� aras�nda bir ili�ki var m�d�r?

Sorulara verilen cevaplar do�rultusunda problem n�fus art���n�n nedenleri olarak belirlenir?

2. Problemin anla��lmas�: Bu a�amada kendimize soraca��m�z birka� soru bize problemin analiz edilmesinde ve anla��lmas�nda yard�mc� olacakt�r.

� Problemle ilgili ne anl�yorum?
� Problemle ilgili neyi biliyorum?
� Problemle ilgili neyi bilmiyorum?

Yukar�daki sorular cevapland���nda problemi hem analiz etmi� oluruz. Hem de problemle ilgili bildiklerimiz ve bilmediklerimiz ortaya ��kar. Bu sorular�n cevaplar� bize di�er a�amalarda yard�mc� olur.

3. Hipotezlerin olu�turulmas�: Bir hipotezi olu�tururken, ��renci m�mk�n olan en k�sa zamanda, m�mk�n oldu�u kadar �ok olas�l�k d���nmelidir. Hipotezlerin olu�turulmas�, problemin ��z�m� ile ilgili yap�labilecek olanlar�n s�n�rlar�n� �izer. Hipotez, bilinmeyeler konusunda, bilinen ve ya�anm�� deneyimlerle yap�lan, tahminlere dayal� ge�ici �nerilerdir. Bu tan�m �er�evesinde ��renciler, her biri �neri niteli�inde olan ve problemin ��z�m� ile ilgili karar vermeye yard�mc� olacak hipotezler geli�tirirler.

�rnek: ��renciler,n�fus art���n�n nedenlerini belirlemeye y�nelik 3 hipotez geli�tirirler. Bunlar:
� E�itimsiz insanlar�n daha fazla say�da �ocuk sahibi olmalar�.
� Sanayile�mi� toplumlarda (Fransa,�sve�,Japonya,�vb) n�fus art��� sorunun bulunmamas�.
� N�fus art��� sorunu olan �lkelerin ayn� zamanda �evre kirlili�i, a�l�k,..vb sorunlar�n�n olmas�.

4. Problemle ilgili bilgi toplanmas�: Bilmedi�imiz konular� problemin anla��lmas� a�amas�nda belirledikten sonra , problem ��z�m�nde yararlan�lacak uygun kaynaklar belirlenmeli ve onlardan yararlan�lmal�d�r. Bu a�aman�n planl� y�r�t�lmesi gerekir. ��nk� olu�turdu�umuz hipotezlerin test edilmesinde elde etti�imiz bilgilerden ve olu�turdu�umuz materyallerden faydalanaca��z. Kaynak olarak interneti , konu ile ilgili bir kitab� , konu ile ilgili bir materyali kullanabiliriz. Ancak bunlar�n, konunun b�t�n y�nlerini yans�tt���ndan ve ger�ekleri dile getirdi�inden emin olunmal�d�r.

5. Hipotezlerin test edilmesi: Bu a�amada olu�turulan hipotezler test edilir. Hipotezlerin test edilmesinin amac� ise, ger�ekten problemin ��z�mlerinden biri olup olmayaca��n� anlamakt�r. Bu a�amada toplanan bilgilerden yararlan�l�r. ��renciler hipotezlerin ge�erlili�inin g�sterilmesi ve test edilmesi konusunda neler yapt�klar�n� a��klarlar.

6. Hipotezler aras�ndan en uygun olan�n�n se�ilmesi: Bu a�amada hipotezlerden probleme en uygun olan� se�ilir. Hipotezlerle ilgili ara�t�rmalar ve/veya deneyler yap�l�r. Kan�tlar toplan�r. Toplanan bu bilgiler �����nda hipotezlerle ilgili kar��la�t�rmalar yap�l�r. Ve problemin ��z�m�ne y�nelik en uygun hipotez se�ilir.

7. Genel bir sonuca varma: Problem ��zme y�nteminin son a�amas�d�r. Hipotezlerin test edilmesinden sonu�lar ��kart�larak genel bir sonuca var�l�r. Hipotezin probleme ne �l��de ve nas�l bir anlam kazand�rd���na dair yaz�l� bir rapor haz�rlan�r.

PROBLEM ��ZME Y�NTEM�N�N SINIRLILIKLARI

� �ok zaman alan bir y�ntemdir.
� B�t�n disiplinlere uygulanmas� m�mk�n de�ildir.
� ��rencilere bir tak�m maddi k�lfetler y�kleyebilir.
� Problem ��z�m�nde gerekli olacak bir tak�m materyal kaynaklar�n�n ��renci taraf�ndan sa�lanmas� g�� olabilir.
� ��renmenin de�erlendirilmesi g��t�r.

PROBLEM ��ZME Y�NTEM�N�N FAYDALARI

� ��renciler etkindir.
� ��renciler ��retme-��renme s�recinde etkin olduklar� i�in kal�c� izli ��renmeler sa�lanabilir.
� ��rencilerde ��renme sorumlulu�unu artt�r�r.
� ��rencilerde problem ��z�m� i�in ba��ms�z d���nme yetene�ini geli�tirir.
� ��renmeye kar�� ilgi ve istek uyand�r�r.
� Karar verme s�recinde ��rencilerin �ok y�nl� d���nme yetene�ini geli�tirir.
� ��rencilere ba�kalar�yla yard�mla�man�n ve ba�kalar�n�n fikirlerinden yararlan�lmas�n�n gerekti�i g�r���n� benimsetir.
� ��rencilere birden fazla kaynaktan sentez yaparak �al��may� ��retir.
� ��rencilere �nerilerde bulunma ve hipotezler ileri s�rme yetene�i kazand�r�r.

PROBLEM ��ZME Y�NTEM�NDE KULLANILAN Y�NTEM VE TEKN�KLER

              � Tak�m �al��mas�
              � Yarat�c� D���nme
              * Geni� bir hayal g�c�
              * Pek �ok muhtemel yan�t ya da d���nce
              * Birbiriyle ayr��an noktalar
              * Yatay yakla��mlar
              � Analitik D���nme
              * Mant�k ��z�mlemesi
              * Tek ya da az say�da yan�t
              * Birbiriyle kesi�en noktalar
              * Dikey yakla��mlar
              � S�nama-yan�lma
              � T�mevar�m
              � T�mdengelim
              � Beyin F�rt�nas�

Yazı kaynağı : www.ozelogretim.hacettepe.edu.tr

Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında

Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.