gaz halindeki bir maddenin katı hale geçmesine ne denir
gaz halindeki bir maddenin katı hale geçmesine ne denir Ne90'dan bulabilirsiniz
Hâl değişimi
Hâl değişimi, bir maddenin moleküller arası potansiyel enerjisinin ısı alarak ya da vererek değişmesi sonucu meydana gelen olay.
Madde, genel olarak 4 hâldedir:
Bunun dışında, madde farklı hâllerde de bulunabilir. Bu farklı hâlleriyle birlikte madde evrende (alt dallanmalarıyla birlikte) 20 farklı hâlde bulunabilir. Ancak maddenin bu hâlleri doğal olarak bulunamaz. Deney ortamında denenebilir veya uzaydaki varlığı saptanabilir.
Maddeler ısı etkisi ile hâl değiştirebilirler. Su yeterince soğuduğunda donar, buz hâlini alır. Buz suyun katı hâlidir. Çeşmeden akan su, dereler, göller ve denizler suyun sıvı hâline örnektir. Kaynamakta olan çaydanlıktaki sudan çıkan su buharı ise suyun gaz hâlidir. Dondurma ve çikolata sıcağın etkisi ile erimeye başlar.
Maddeler hâl değişimi sırasında çevreden ısı alır ya da çevreye ısı verirler. Çevreden ısı alarak katı hâlden sıvı hâle geçmeye erime, sıvı hâlden gaz hâle geçmeye ise buharlaşma adı verilir.
Çevreye ısı vererek gaz hâlden sıvı hâle geçmeye yoğunlaşma, sıvı hâlden katı hâle geçmeye ise donma adı verilir.
Gaz hâldeki su buharının ani sıcaklık değişiminin etkisiyle çevresine ısı verip sıvı hâle geçmeden direkt katı hâle geçmesine kırağılaşma, katı hâldeki maddenin ise çevreden ısı alıp sıvı hâle geçmeden direkt gaz hâle geçmesine de süblimleşme denir.
Erime ve donma[değiştir | kaynağı değiştir]
Katı maddenin ısı alarak sıvı hâle gelmesine erime denir. Erime ve donma birbirinin tersidir. Katı hâldeki çikolatayı ısı etkisi ile eritip kalıplara döktüğümüzde çikolata ısı kaybeder, donar ve tekrar katı hâle gelir.
Buharlaşma ve yoğunlaşma[değiştir | kaynağı değiştir]
Sıvı bir maddenin ısı etkisiyle gaz hâline gelmesine buharlaşma denir. Çaydanlıkta kaynayan sudan çıkan buhar suyun gaz hâline iyi bir örnektir. Gaz hâlindeki bir maddenin ısı kaybederek tekrar sıvı hâle gelmesine ise yoğunlaşma denir. Çaydanlıktan çıkan su buharına soğuk tencere kapağını tuttuğumuzda su buharı tencere buharında ısı kaybeder ve su damlacıkları oluşur.
Buharlaşma ve kaynama ilişkisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Buharlaşma her sıcaklıkta ve sıvının sadece yüzeyinde gerçekleşen bir hâl değişimi olayıdır. Buharlaşma hızı sıcaklığa bağlı olduğundan sıcaklık arttıkça buharlaşma hızı da artar. Buharlaşmanın en yoğun ve hızlı gerçekleştiği anda ise kaynama başlar. Kaynama sadece belirli sıcaklıklarda, sıvının iç basıncı, dış basınca eşitlendiğinde başlar ve sıvının her tarafında gözlemlenir.
Doğada su döngüsünün sebepleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Yeryüzündeki sular yerle gök arasında durmadan devam eden bir döngü içindedir. Bunun nedeni suyun hâlden hâle geçmesidir. Güneşin etkisiyle buharlaşan sular gökyüzünde bulutları oluşturur. Bulutlar çok küçük su damlacıklarından oluşur. Soğuk bir hava tabakasına rastlayınca ısı kaybettikleri için bulutlardan yoğunlaşma çoğalır. Yoğunlaşmayla ağırlaşan su damlacıkları yeryüzüne doğru düşmeye başlar. Buna yağmur denir. Bazen soğuk hava tabakası buluttaki su damlacıklarını doldurur. Bu durum kar yağmasına neden olur. Dolu ise yağmur damlalarının daha soğuk bir hava tabakasına rastlayarak donması sonucu oluşur. Yeryüzüne yağışlarla tekrar dönen su yine Güneş'in etkisiyle buharlaşarak gökyüzüne yükselir. Böylece yeryüzündeki su, dengesi sürekli olarak korunmuş olur.
Yazı kaynağı : tr.wikipedia.org
5. Sınıf Fen Bilimleri Maddenin Hal Değişimi Nedir? Maddenin Hal Değişimi konu anlatımı
Doğadaki maddelerin üç farklı hali bulunmaktadır. Bunlar katı, sıvı ve gaz olarak sınıflandırılır. Bu maddeler birbirlerine dönüşebilir ve bu duruma da maddenin hal değişimi ismi verilmektedir. Mesela su sıvı bir madde iken donarak katı bir hale dönüşebilir. Ya da su kaynadığında buharlaşabilir. Erime, donma, buharlaşma, yoğunlaşma, süblimleşme ve kırağılaşma maddenin başlıca hal değiştirme biçimleridir.
Erime
Bir maddesinin katı halden sıvı hale geçmesine erime denir. Erime olayının gerçekleşebilmesi için maddenin ısı alması gerekmektedir. Maddenin ısı alarak eridiği sıcaklığa erime noktası ya da erime sıcaklığı denmektedir. Madde erime halindeyken sıcaklığı da sabittir. Buz ısı alarak erir ve sıvı hale dönüşür. Buz için erime sıcaklığı da 0 derecedir.
Erime hal değişimine verilebilecek örnekler:
Mumun yanarak erimesi
Camın ateşte erimesi
Demirin eritilmesi
Karın erimesi
Donma
Erime olayının tersi donmadır. Maddenin sıvı halden katı hale geçmesine donma denir. Bir madde donarken çevresine ısı vermektedir. Kar yağışı olan günlerde havanın daha sıcak olması bununla açıklanabilir. Donma olayı gerçekleşirken mevcut olan sıcaklığa donma noktası ya da donma sıcaklığı denir. Saf maddelerin donma noktaları aynı iken saf olmayan maddelerin donma sıcaklığı birbirinden farklıdır.
Donma hal değişimine verilebilecek örnekler:
Metallere şekil vermek için eritilip sonra istenilen kalıplarla dondurulması
Suyun donması
Göllerin donması
Buharlaşma
Sıvı bir maddenin gaz haline dönüşmesine buharlaşma denir. Buharlaşma sıvı maddenin ısı almasıyla gerçekleşir. Bu sebeple buharlaşan maddenin çevresi soğur. Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşebileceği gibi sıcaklık arttıkça buharlaşma da artmaktadır. Buharlaşma olayı sıvının sadece yüzey kısmında meydana gelir.
Buharlaşma hal değişimine verilebilecek örnekler:
Alkol buharlaşması
Kolonya buharlaşması
Su buharlaşması
Yoğunlaşma
Madde halinin gaz iken sıvıya dönüşmesine yoğunlaşma ya da yoğuşma denir. Yoğunlaşan madde çevresine ısı vermektedir ve böylelikle maddenin etrafı ısınmaktadır. Yoğunlaşma, buharlaşma olayının tersidir. En detaylı şekliyle yoğunlaşma, havadaki su buharının soğuk bir madde ile karşılaşarak sıvı hale geçmesidir.
Yoğunlaşma Hal Değişimine Verilebilecek Örnekler:
Sis oluşumu
Kapalı alanlarda camlarda buharlanma
Çiğ oluşumu
Süblimleşme
Katı bir maddenin gaz haline geçmesine süblimleşme denir. Süblimleşme olayında katı madde sıvı bir hal almadan direkt olarak gaz haline geçmektedir. Katı karbondioksit ve naftalin katı halden gaz hale geçen maddelere örnektir.
Kırağılaşma
Gaz halindeki bir maddenin sıvı hal almadan direkt katı hale dönüşmesine kırağılaşma denir. Havadaki sıcaklığın aniden düşmesiyle su buharının donarak kırağıya dönüşmesi buna örnek olarak gösterilebilir. Kış mevsiminde otomobil camlarının kırağılaştığı görülmektedir.
Görüldüğü üzere maddeler farklı sıcaklıklarda ısı alarak veya ısı vererek hal değiştirebilmektedir. Isısı az olan maddeler erir, buharlaşır veya süblimleşir. Isısı fazla olan maddeler donar, yoğuşur veya kırağılaşır. Burada önemli bir kavram da kaynamadır. Kaynama ve buharlaşma kavramları birbiri ile karıştırılabilmektedir.
Kaynama
Buharlaşmanın en çok olduğu durumda kaynama meydana gelir. Her iki durumda da madde gaz halini almaktadır. Ancak iki olay birbirinden farklıdır.
Buharlaşma ve kaynama arasındaki farklılıklar:
Buharlaşma her sıcaklık derecesinde gerçekleşebilir ancak, kaynama sadece maddeye özgü kaynama noktasında gerçekleşebilir.
Buharlaşma sıvının yüzey kısmında meydana gelirken, kaynama sıvının her kısmında gerçekleşir.
Madde kaynarken ses duyulur ancak, buharlaşırken ses çıkmaz.
Madde kaynarken gaz kabarcığı oluşurken buharlaşmada bu durum gerçekleşmez.
Yazı kaynağı : www.hurriyet.com.tr
Maddelerin hal değiştirmesi sırasında hangi özellikleri değişir
Bir maddenin katı, sıvı ve gaz halleri arasında geçişler yapmasına hal değiştirme denir.
Erime: Bir maddenin katı halden sıvı hale geçmesine erime, erimenin meydana geldiği sıcaklığa erime sıcaklığı denir.
Donma: Bir maddenin sıvı halden katı hale geçmesine donma, donmanın meydana geldiği sıcaklığa donma sıcaklığı denir.
Kaynama: Bir maddenin sıvı halden gaz hale geçmesine kaynama, kaynamanın meydana geldiği sıcaklığa kaynama sıcaklığı denir. Kaynama ile buharlaşma aynı şey değildir. Buharlaşma her sıcaklıkta olurken kaynama belirli bir sıcaklıkta olur. Kaynama buharlaşmanın en yoğun olduğu andır.
Yoğunlaşma: Bir maddenin gaz halden sıvı hale geçmesine yoğunlaşma, yoğunlaşmanın meydana geldiği sıcaklığa yoğunlaşma sıcaklığı denir.
Süblimleşme: bir katının sıvı hale geçmeden gaz hale geçmesine süblimleşme denir. Naftalin ve tuvaletlerde kullanılan katı koku gidericiler buna örnektir.
Yazı kaynağı : www.diyadinnet.com
Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında
Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.