su ve hava direnci cismin hareketini engelleyici bir etkidir
su ve hava direnci cismin hareketini engelleyici bir etkidir Ne90'dan bulabilirsiniz
Hava direnci
Hava direnci, hava ortamında hareket eden cisimlere, hareket yönlerine ters yönde etki eden kuvvetin yaptığı dirençtir.
Hava direnç kuvveti formülü[değiştir | kaynağı değiştir]
Burada;
: Hava direnç kuvveti, biriminde.
: Cismin ve akışkanın özelliklerine bağlı olan sabit, biriminde.
: Cismin hareket doğrultusuna dik olan en büyük kesit (enkesit) alanı, biriminde.
: Cismin hızı, biriminde.
Yazı kaynağı : tr.wikipedia.org
5. Sınıf Fen Bilimleri Sürtünme Kuvveti Nedir? Sürtünm Kuvveti Ve Özellikleri konu anlatımı
Hareket etmeyen bir cismi harekete geçirebilen, hareket halinde olan bir başka cismi ise hızını arttırabilen, yavaşlatabilen ya da durdurabilen etkiye kuvvet denmektedir. Kuvvet aynı zamanda bu cisimlerin şekillerini ve hareket önlerini de değiştirebilmektedir.
Sürtünme Kuvveti
Sürtünme kuvveti, bir nesnenin yüzeyi bir başka nesnenin yüzeyiyle temas ettiğinde harekete direnen kuvvettir. Bir makinenin mekanik avantajı sürtünme kuvveti ile azaltılır veya başka bir deyişle, sürtünme nedeniyle çıkan kuvvetin giren kuvvete oranı azaltılır. Buna örnek olarak otomobiller verilebilir. Otomobiller enerjilerinin dörtte birini sürtünmeyi sınırlandırmak için kullanmaktadırlar. Buna karşın otomobilin yoldan çıkmasını engelleyen kuvvet yine sürtünme kuvvetidir.
Sürtünme Kuvvetini Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Bu kuvvetler esas olarak yüzey dokusundan ve onları bir araya getiren kuvvet miktarından etkilenmektedirler. Nesnenin açısı ve konumu sürtünme kuvveti miktarını etkiler. Bir nesne bir başka nesneye düz olarak yerleştirilirse, sürtünme kuvveti nesnenin ağırlığına eşit olacaktır. Bir nesne yüzeye doğru itilirse, sürtünme kuvveti arttırılacak ve nesnenin ağırlığından daha fazla olacaktır.
Kısaca anlatılanlar toplanmak istenirse; cisimle temas edilen yüzey arasında oluşan ve cismin hareketini zorlaştıran kuvvete sürtünme kuvveti denilmektedir.
Sürtünme kuvveti hareket yönüne daima zıt yöndedir ve bu kuvvet temas gerektiren bir kuvvettir. Sürtünme kuvveti pürüzlü yüzeylerde daha fazla gözlemlenirken az pürüzlü yani kaygan yüzeylerde az gözlemlenir. Pürüzlü yüzeylere örnek verilmesi istenirse bunlar toprak yol, halı ve taşlı yol olarak listelenebilir. Pürüzsüz yüzeylere örnek olarak mermer, cam ve buz verilebilir.
Örneğin; bir kaykayı toprak yolda sürmek, mermer bir zeminde sürmekten daha zor olacaktır. Çünkü mermer zemin toprak yola göre daha az pürüzlüdür ve ortaya çıkan sürtünme kuvveti daha azdır. Bu da toprak yolda kaykay sürülmesinin zor olmasının nedenidir.
Sürtünme Kuvveti Nasıl Azaltılır?
Bavulların daha rahat ilerleyebilmesi için altlarında sürtünme kuvvetini azaltmaya yarayan tekerlekler bulunmaktadır. Bu sayede daha kolay hareket ettirilmeleri sağlanmaktadır. Eskiyen kapı menteşeleri gıcırtı sesi çıkarmamaları için yağlanırlar. Bu sayede sürtünme kuvveti azaltılır ve ses çıkması önlenir. Pürüzlü yüzeyler ise zımpara yardımıyla düzeltilir.
Sürtünme Kuvveti Nasıl Arttırılır?
Kış aylarında kar yağışı olan yerlere arabaların tekerleklerine zincir takılarak sürtünme kuvveti arttırılır. Bu sayede arabanın yoldan çıkması veya kayması önlenmiş olunur. Yine kış aylarında buz tutan yollarda kaymayı engellemek iççin yollara kum dökülerek sürtünme kuvvetinin arttırılması hedeflenir. Bir başka uygulama ise botların altlarının tırtıklı yapılmasıdır. Bu sayede kaymanın önüne geçilir.
Sürtünme Kuvveti Çeşitleri
İki ana sürtünme kuvveti türü vardır. Bunlar statik sürtünme ve kinetik sürtünme olarak bilinmektedirler. Statik sürtünme kuvveti birbirine göre hareket etmeyen iki yüzey arasında gözlenirken, kinetik sürtünme hareket halindeki nesneler arasında görülmektedir.
Hava Ortamında Sürtünme Kuvveti
Havanın cisimlere uyguladığı sürtünme kuvveti hava direnci olarak isimlendirilir. Hava direnci cisimlere ters yönde etki etmektedir. Uçakların burun kısımlarının sivri ve ince olmasının sebebi hava direncinin etkilerini azaltmak içindir.
Su Ortamında Sürtünme Kuvveti
Suyun diğer cisimlere uyguladığı sürtünme kuvvetine su direnci denilmektedir. Suyun içerisinde hareket eden cisimlerin hareketini zorlaştıran bir kuvvettir. Cisimlerin suyla temas eden yüzeyleri ne kadar fazla ise sürtünme kuvveti o kadar fazladır. Su, cisimlere havadan daha fazla direnç uygulamaktadır.
Katı Ortamlardaki Sürtünme Kuvveti
Katı bir malzemenin içindeki atomlar da sürtünme kuvveti gözlemlenir. Örneğin, katı bir metal blok sıkıştırılırsa, malzemenin içindeki tüm atomlar hareket eder ve iç sürtünme ortaya çıkartırlar. Doğada tamamen sürtünmesiz ortamlar bulunmamaktadır. Derin uzayda bile, küçük madde parçacıkları etkileşime girerek sürtünme kuvvetine neden olmaktadırlar.
Sürtünmenin Zararları Nelerdir?
Sürtünme kuvvetinin fazla olduğu ortamda hareket zorlaşır. Sürtünme kuvveti ısınmaya ve yanmaya sebep olabilir. Cisimleri aşındırıp eskimelerine neden olabilir.
Yazı kaynağı : www.hurriyet.com.tr
E�itim ��retim �le �lgili Belgeler > Konu Anlat�ml� Dersler > Fen Bilimleri Konu Anlat�m�
S�RT�NME KUVVET� S�RT�NME KUVVET�N�N ETK�LER� HAVA D�RENC� SU D�RENC� (FEN TEKNOLOJ� KONU ANLATIMI FEN B�L�MLER� KONU ANLATIMLARI)
D�z bir zeminde yuvarlad���m�z top, bir s�re sonra durur. Topun yuvarland��� zeminde onun hareketini yava�latan ve durmas�na neden olan bir kuvvet vard�r. Bu kuvvete s�rt�nme kuvveti denir.
S�rt�nme kuvveti;
� Temas gerektiren bir kuvvettir,
� Cisimlerin hareketini zorla�t�r�r,
� Hareket eden cismi yava�lat�r ve durdurur,
� Duran bir cismin hareket etmesini engeller.
Bir cismi hareket ettirebilmek i�in s�rt�nme kuvvetini yenmeliyiz. Yani s�rt�nme kuvvetine e�it ya da daha b�y�k kuvvet uygulamam�z gerekir. �ekildeki adam�n keresteleri hareket ettirebilmesi i�in s�rt�nme kuvvetini yenebilecek bir kuvvet uygulamas� gerekir.
Tekerlek, s�rt�nme kuvvetini azalt�r. Bu nedenle tekerlekli cisimler daha kolay hareket eder.
Cisimlerin �zelli�i kadar zeminin �zelli�i de hareketi kolayla�t�rabilir ya da zorla�t�rabilir. Arabalar ta�l�k yollarda daha zor hareket ederken asfalt yolda daha kolay hareket eder.
Tahta ve hal� �zerinde de s�rt�nme kuvveti fazla oldu�u i�in cisimler zor hareket ettirilir.
P�r�zs�z y�zeylerde s�rt�nme kuvveti daha azd�r.
Normal y�zeylerde y�r�rken d��memizi engelleyen s�rt�nme kuvveti buzda az oldu�u i�in kay�p d��ebiliriz. Bu nedenle k���n lastik tabanl� ayakkab�lar giyeriz.
Karl� ve buzlu yollarda arabalar�n kaymas�n� �nlemek, s�rt�nme kuvvetini art�rmak i�in tekerleklere zincir tak�l�r.
Su da s�rt�nme kuvvetini azalt�r. Islak zeminler ve �slak �imenler bu nedenle kaygan olur.
�nsanlar buzda ya da karda daha h�zl� hareket edebilmek i�in paten ve kayak kullan�rlar.
Hava Direnci
Bir k���t mendil ile mendil paketini yukar�dan ayn� anda b�rakt���m�zda paket yere daha erken d��er. K���t mendil havadaki s�rt�nmenin etkisiyle yere daha ge� d��er. Havadaki s�rt�nme kuvveti pakete de etki etmektedir. Ancak havadaki s�rt�nme k���t mendili paketten daha �ok etkiler.
Havadaki s�rt�nmeye hava direnci denir.
Hava direnci cisimlerin hareket y�n�n�n tersi y�ndedir. Bu nedenle cisimlerin hareketini yava�lat�r. Hava direnci temas gerektiren bir kuvvettir.
Bir cismin h�z� artt�k�a hava direnci de artar.
Bisikletle ne kadar h�zl�gidersek y�z�m�zde hava direncini o kadar �ok hissederiz. H�zl� giden bir otomobil bisiklete g�re, bir jet u�a�� da otomobile g�re daha �ok hava direnciyle kar��la��r.
Otomobil ve u�aklar hava direncini azaltacak �ekilde tasarlan�r. �n taraf� ve tavan� y�ksek bir araba hava direncinden daha �ok etkilenir. �ekildeki spor arabalar hava direncini azaltacak �ekilde tasarlanm��t�r.
Para��tler k���t mendil gibi hava direncinden �ok etkilenir. Bu nedenle yere yava� yava� iner. B�ylece insanlar�n yere h�zl� d��erek yaralanmalar� �nlenmi� olur. Baz� jet u�aklar�nda k�sa pistlere inerken durmalar�n� kolayla�t�rmak i�in para��t kullan�l�r.
Ku�lar�n v�cut yap�lar� havada daha rahat hareket etmelerini sa�lar. Ku�lar bu yap�lar� sayesinde hava direncinden fazla etkilenmezler.
Su Direnci
Hava gibi su da cisimlerin hareketini yava�lat�r. Y�zerken su direncini hissederiz. Suda hareket eden varl�klar su direncinden etkilenir.
V�cut �ekilleri ve �zerlerindeki kaygan pullar bal�klar�n su direncinden az etkilenmelerini sa�layarak sudaki hareketlerini kolayla�t�r�r. Su direnci olmasayd� bal�klar suda y�zemezdi.
Deniz ta��tlar�, su direncinden daha az etkilenecek �ekilde tasarlanm��t�r.
Su direnci de temas gerektiren kuvvettir. Bir cismin sudaki h�z� artt�k�a su direnci de artar.
Hangisinin Direnci Daha Fazlad�r?
iki metal paray� biri bo�, di�eri su dolu iki �i�eye ayn� anda att���m�zda bo� �i�eye at�lan para �i�enin dibine daha �abuk ula��r. ��nk� su direnci hava direncinden daha fazlad�r.
S�rt�nme Kuvvetinin Etkileri
* G�nl�k hayat�m�zda ger�ekle�tirdi�imiz bir�ok olay s�rt�nme kuvvetinin etkisiyle olmaktad�r. Cisimleri tutma, y�r�me, yaz� yazma, bir yeri silme, bir cismidurdurma hareketlerini s�rt�nme kuvvetinin etkisiyle ger�ekle�tiririz.
* S�rt�nme kuvveti artt���nda hareket etmemiz zorla��r. Bu durumda hareketli cisimleri durdurmak kolayla��r.
*S�rt�nme kuvveti azald���nda hareket kolayla��r ancak cisimleri durdurmak zorla��r.
*Kumsalda bisiklet s�rmek zordur ancak durdurmak kolayd�r. Kaygan bir zeminde bisikleti durdurmak zordur.
* �nsanlar s�rt�nme kuvvetini azaltmak i�in y�llard�r tekerlekli cisimler kullanmaktad�r.
* Araba motorlar�ndaki par�alar hareket ederken birbirine s�rt�n�r. Bu s�rt�nmenin etkisiyle par�alar�n y�pranmas�n� �nlemek, motorun �mr�n� uzatmak i�in ya� kullan�l�r. Ya�lanan par�alar aras�ndaki s�rt�nme kuvveti azal�r. Ya�lama i�i bir�ok makinede kullan�l�r.
* Hava direnci ya�murun d��me h�z�n� azalt�r. Hava direnci atmosfere giren meteorlar�n yery�z�ne zarar vermesini de �nler.
>>>TIKLAYIN<<<
�FEN B�L�MLER� DERS� �LE �LG�L� TEST SORULARI, SORU BANKASI�
SAYFASINI G�RMEK �STERSEN�Z
>>>TIKLAYIN<<<
�FEN B�L�MLER� DERS� �LE �LG�L� YAZILI SORULARI�
SAYFASINI G�RMEK �STERSEN�Z
>>>TIKLAYIN<<<
Yazı kaynağı : bilgiyelpazesi.com
Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında
Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.